Ik schreef al eens eerder een blog over het belang van (voor-)lezen. Tijdens de Kinderboekenweek Cultuurdag 2023 op 21 oktober gaf ik een workshop voorlezen aan de ouders. Bij mij thuis is lezen in het Nederlands namelijk ook niet per sé makkelijk, met één boekenwurm maar ook één kind dat heel hard ‘ik hou niet van lezen en daarmee uit’ roept – dat vraagt dus wel om wat creativiteit. Dus bij deze een samenvatting van datgene dat we zaterdag bespraken en een paar punten waar ik niet aantoe ben gekomen.
WAAROM IS LEZEN BELANGRIJK?
Lezen is basisvaardigheid die steeds belangrijker wordt, ook bij andere vakken, zoals rekenen waar steeds meer gewerkt wordt met bijvoorbeeld redactiesommen waarvoor begrijpend lezen fundamenteel is. Uit het 4-jaarlijkse PIRLS onderzoek naar leesvaardigheid 10-jarigen in verschillende landen in Europa blijkt dat de leesprestaties van tienjarigen in Nederland en ook in Vlaanderen achteruit gaan. In het internationale leesvaardigheidonderzoek PIRLS is hun gemiddelde score in 2021 ten opzichte van 2016 met achttien punten gedaald, naar 527 punten. Het verschil met voorgaande metingen is significant en dus ‘betekenisvol’. Dit betekent dat Nederlandse tienjarigen minder vaardig zijn geworden in lezen. Nederland daalde van 2001 op plek 2 naar 2021 naar plek 18.
WAT KUN JE THUIS DOEN?
Als je 15 minuten per dag (voor)lees word je blootgesteld aan ruim een miljoen woorden per jaar. Het zorgt voor 1000 extra aangeleerde woorden PER JAAR en ja, dit is accumulatief. Dus bij een half uur lezen verdubbelen deze aantallen.
WAT GEBEURT ER BIJ ONS OP SCHOOL?
Wij leren de kinderen Nederlands lezen en zoeken aansluiting bij het Spaans onderwijs (dus veel aandacht voor de verschillen tussen het Nederlands en het Spaans).
We bieden kinderen keuzevrijheid geven bij het kiezen van boeken die we aan ze uitlenen.
We proberen een uitgebreide selectie met boeken die ze aanspreken te bieden.
We leren ze goede keuzes maken door leesgesprekken te voeren en door activiteiten zoals boekproeverijen.
WAAROM IS LEZEN VOOR ONZE LEERLINGEN ZO BELANGRIJK?
- Woordenschat: Vrij lezen helpt bij het verwerven, consolideren en verdiepen van woordkennis
- Spelling: Letter en klankherkenning
- Fundamenteel om mee te blijven komen in hogere groepen – want het lezen van teksten en schrijven wordt steeds belangrijker
Voor de leerlingen in de onderbouw is het belangrijk om te leren dat de plaatjes in een prentenboek houvast geven bij het begrijpen van het voorgelezen boek. Ook de illustraties op de kaft bieden houvast. Leerlingen die dit goed leren hebben hier baat bij het begrijpend lezen tijdens de latere schoolcarrière, ze leren strategieën aan om teksten beter te leren begrijpen, ook al kennen ze niet alle woorden. Om een tekst te begrijpen moeten kinderen namelijk maar liefst 95% van de woorden begrijpen. Je voelt hem al aankomen, daar zit een grote uitdaging voor onze leerlingen. Je helpt je kind door het goede voorbeeld te geven door middel van Modeling – ga samen met je kind op zoek naar de betekenis van het woord dat ze niet kennen. Geef niet altijd meteen het antwoord of de vertaling maar bied context en verwijs naar de prenten.
INTERACTIEF VOORLEZEN
Hoe haal je zoveel mogelijk uit een prentenboek?
Voor het voorlezen
- Lees het boek van tevoren een keer door
- Ga zo zitten dat je kind de prenten goed kan zien
- Bespreek eerst de kaft en stel vragen. Blader het boek door en kijk naar de plaatjes. Waar denk je dat het boek over gaat? Vertel waar het boek over gaat aan de hand van de kaft. Bespreek daarna de titel
Tijdens het voorlezen
- Zorg dat de prenten steeds zichtbaar zijn
- Bespreek de relatie van de tekst met de prenten (hoe ziet beer er nu uit? Waarom denk je?)
- Leg indien mogelijk onbekende woorden uit mbv. de prenten, ga samen op zoek naar de uitleg (zie modeling hierboven)
- Pas eventueel de tekst aan aan het niveau van je kind
- Gebruik opmerkingen van je kind die het verhaal helpen maar laat je niet te veel afleiden
- Toon lezersreactie op plaatjes. Huh? Wat gebeurt er nou? Hoe kan dat? Keer vervolgens terug naar het verhaal
Na het voorlezen
- Praat na over de belangrijkste gebeurtenissen in het boek. Welke keuze maakte de hoofdpersoon? Zou jij dat ook doen?
- Bespreek de relatie van de tekst met de prenten (hoe ziet beer er nu uit? Waarom denk je?)
HELP! MIJN KIND WORDT TE GROOT VOOR PRENTENBOEKEN
BLIJF VOORLEZEN zolang je kind dat wil, maar pas je selectie boeken aan. Oefen actief met AVI leesboekjes (check in de huiswerkmail wat er aan bod is gekomen en besteed hier extra aandacht aan door je kind de woorden met de au/aai/etc te laten lezen) maar kies voor het slapen een prentenboek of een mooi verhalend boek.
Volg je kind. Leren lezen is hard werken en zeer vermoeiend. Vraag dus niet van je kind om meteen een hele pagina te lezen maar hou het bij een zin of een woord. Je merkt vanzelf wanneer het makkelijker gaat, dan kun je langzaam ook iets meer van je kind vragen.
Het is geen probleem om verhalende boeken wat langer van school te lenen! Overleg dit even met de leerkracht van je kind.
Ga door met voorlezen zolang je kinderen dat willen!!
Bekijk ook dit blog voor meer inspiratie!
